Samenvatting voor leken

Chicago, 5 juni 2023

Betreft: Eerste resultaten SONIA-studie (BOOG 2017-03)

Op het “American Society of Clinical Oncology” (ASCO) congres zijn op 5 juni 2023 de eerste resultaten van de Nederlandse SONIA-studie gepresenteerd. In deze studie is onderzocht wat het beste moment is om zogenoemde CDK4/6-remmers (abemaciclib, palbociclib, ribociclib) toe te voegen aan de standaardbehandeling met hormonale therapie bij patiënten met uitgezaaide hormoongevoelige borstkanker.

Alle deelnemende patiënten aan de SONIA-studie werden door loting verdeeld over twee groepen: de ene helft van de patiënten kreeg direct een CDK4/6-remmer en de andere helft wanneer een eerste hormonale therapie niet voldoende meer werkte. Beide groepen zijn nu met elkaar vergeleken.

Het belangrijkste resultaat is dat de periode dat de borstkanker onder controle was, de zogenoemde ‘progressievrije overleving’, vergelijkbaar was in beide groepen. Ook de totale overleving en kwaliteit-van-leven verschilden niet tussen de twee groepen. Patiënten in de direct met CDK4/6-remmer behandelde groep gebruikten gemiddeld 16,5 maand langer een CDK4/6-remmer dan patiënten in de groep die later een CDK4/6-remmer kreeg. We zagen 42% meer bijwerkingen in de groep die direct behandeld werd dan in de groep die later een CDK4/6-remmer gebruikte.

De periode dat de borstkanker onder controle was, de zogenoemde progressievrije overleving, bleek vergelijkbaar in beide groepen.

De SONIA-studie laat zien dat er geen duidelijk voordeel is van directe toepassing van CDK4/6-remmers, terwijl de directe toepassing wel nadelen heeft (langer gebruik en meer bijwerkingen). De resultaten ondersteunen hoe CDK4/6-remmers op dit moment in Nederland worden gebruikt: ze worden pas ingezet als de eerste behandeling met hormonale therapie niet meer voldoende werkt.

Voor deelnemende patiënten aan de SONIA-studie betekenen deze resultaten dat alle patiënten, onafhankelijk van in welke groep zij behandeld zijn, een goede behandeling hebben gekregen. Voor patiënten die nog actief behandeld worden in de SONIA-studie zijn geen veranderingen of aanpassingen nodig aan de behandeling. Voor eventuele vragen over hun persoonlijke situatie kunnen patiënten bij hun eigen behandelend arts terecht.

De studie is nog niet klaar en er worden nog steeds gegevens verzameld van deelnemende patiënten.

^{Van links naar rechts: Noor Wortelboer (studiecoördinator), Elise van Leeuwen-Stok (directeur BOOG), Agnes Jager (hoofdonderzoeker), Gabe Sonke (hoofdonderzoeker), Inge Konings (hoofdonderzoeker) en Annemiek van Ommen-Nijhof (studiecoördinator)}

Het SONIA-studieteam heeft op 31 maart jl. een ZonMw Parel in ontvangst mogen nemen tijdens het congres Goed Gebruik Geneesmiddelen. De Parel wordt uitgereikt aan bijzonder, in het oog springende ZonMw-projecten. SONIA kreeg de prijs vanwege de zeer succesvolle voortgang van de studie, waarbij de intensieve samenwerking tussen alle betrokkenen geroemd werd.

Een heel hartelijk woord van dank aan iedereen voor deze mooie waardering!
Meer informatie over deze waardering inclusief Parelfilm is te vinden op de Parel-pagina van ZonMw.

Van links naar rechts: Elise van Leeuwen-Stok (directeur BOOG), Mirjam Velting (belangenbehartiger BVN), Astrid Swinkels (centraal datamanager IKNL), Gabe Sonke (hoofdonderzoeker), Agnes Jager (hoofdonderzoeker), Noor Wortelboer (studiecoördinator), Inge Konings (hoofdonderzoeker) en Annemiek van Ommen-Nijhof (studiecoördinator)

In september 2021 is de inclusie van de SONIA-studie voltooid. Ter gelegenheid daarvan, vertellen de drie hoofdonderzoekers in Oncologie-Up-To-Date over onder andere de opzet en het belang van de studie, en het toekomstperspectief van CDK4/6-remmers. We geven hieronder graag een samenvatting van het artikel. Het volledige artikel kunt u lezen via de bijgevoegde link.

De afgelopen jaren zijn drie CDK4/6-remmers (palbociclib, ribociclib, abemaciclib) beschikbaar gekomen voor de behandeling van uitgezaaide hormoongevoelige borstkanker, steeds in combinatie met anti-hormonale therapie (aromataseremmers of fulvestrant). Deze CDK4/6-remmers zorgen ervoor dat de anti-hormonale therapie langer werkt. CDK4/6-remmers veroorzaken ook bijwerkingen zoals vermoeidheid, diarree en een lager aantal witte bloedcellen en hiervoor zijn meer controles in het ziekenhuis nodig. Bovendien is de behandeling kostbaar. Op dit moment kunnen CDK4/6-remmers worden toegepast direct bij het vaststellen van uitgezaaide ziekte (de eerste lijn) of later in het ziekteproces (de tweede lijn), als een eerste vorm van anti-hormonale therapie niet meer voldoende werkt. De vraag wanneer CDK4/6-remmers de meeste toegevoegde waarde hebben is nog niet beantwoord. De SONIA-studie onderzoekt wat het beste moment is om CDK4/6-remmers te gebruiken: in de eerste of de tweede lijn.

De inclusiefase van de studie is klaar; dat betekent dat er nu geen nieuwe patiënten meer kunnen meedoen. Het zal naar verwachting nog anderhalf jaar duren voordat we een antwoord kunnen geven op onze onderzoeksvraag.

Link naar volledige artikel: Optimale inzet CDK4/6-remmers bij mammacarcinoom onderzocht in SONIA-studie – Oncologie

Van links naar rechts: Tijs Volker (projectmedewerker BOOG), Elise van Leeuwen-Stok (directeur BOOG), Annemiek van Ommen-Nijhof (studiecoördinator), Noor Wortelboer (studiecoördinator), Gabe Sonke (hoofdonderzoeker), Agnes Jager (hoofdonderzoeker), Inge Konings (hoofdonderzoeker) en Astrid Swinkels (centraal datamanager IKNL).

Begin september is de inclusie van 1050 patiënten in de SONIA-studie voltooid. Het studieteam bedankt alle patiënten die aan deze studie deelnemen.

Op dit moment kunnen er geen nieuwe patiënten meer meedoen met de studie. De studie is hiermee echter nog niet voltooid. Voor het beantwoorden van onze vraag is het namelijk belangrijk dat zoveel mogelijk patiënten beide opeenvolgende SONIA-behandelingen ondergaan en dat wij over beide behandelingen gegevens verzamelen.

Zodra de onderzoeksresultaten er zijn, zullen we die hier met u delen.